Hoe je dopamine op natuurlijke wijze kunt verhogen | 10 tips & supplementen

Zilveren letterblokjes die dopamine spellen

Geschreven door Valeria Briancesco & Beoordeeld door Paul Holmes.

Dopamine wordt vaak de "feel good" chemische stof in de hersenen genoemd, maar in werkelijkheid speelt het een veel grotere rol dan alleen het beïnvloeden van de stemming. Deze belangrijke neurotransmitter is nauw verbonden met motivatie, focus, leren, geheugen en het beloningssysteem dat veel van onze dagelijkse gedragingen aanstuurt [1].

Als het dopamineniveau in balans is, wordt het makkelijker om gemotiveerd te blijven, van activiteiten te genieten en een positieve kijk op het leven te behouden. Aan de andere kant, als dopamine te laag is, kan het moeilijker zijn om motivatie te vinden of plezier te hebben in alledaagse taken [2].

Hoewel er medicijnen bestaan voor ernstigere dopamine-gerelateerde aandoeningen, vragen veel mensen nu hoe ze dopamine op een natuurlijke manier kunnen verhogen als onderdeel van een gezonde levensstijl. In dit artikel zullen we 10 bewezen, wetenschappelijk onderbouwde strategieën onderzoeken om de dopamineniveaus van je lichaam te ondersteunen.

Van voeding en lichaamsbeweging tot slaap, mindfulness en keuzes in levensstijl, we belichten ook supplementen die kunnen helpen bij het ondersteunen van een gezonde dopamine- en hersenfunctie.

    Wat is dopamine?

    Dopamine is een soort neurotransmitter, wat betekent dat het werkt als een chemische boodschapper in de hersenen. Het speelt een centrale rol bij het reguleren van motivatie, plezier, beloning, leren, geheugen en beweging.

    Telkens als we een taak volbrengen, van een maaltijd genieten of een doel bereiken, komt dopamine vrij als onderdeel van het beloningssysteem van de hersenen, waardoor gedragingen die belonend aanvoelen worden versterkt [3]. In tegenstelling tot hormonen die door het hele lichaam circuleren, werkt dopamine voornamelijk in de hersenen, hoewel er ook kleinere hoeveelheden worden aangetroffen in het zenuwstelsel en zelfs in de darmen.

    Het wordt geproduceerd in specifieke hersengebieden, met name de substantia nigra en het ventrale tegmentale gebied, die beide essentieel zijn voor beweging en de verwerking van beloning [4]

    Serotonine vs dopamine

    Hoewel serotonine en dopamine beide neurotransmitters zijn, spelen ze heel verschillende rollen in de hersenen en het lichaam. Inzicht in deze verschillen kan helpen verklaren waarom balans tussen beide essentieel is voor welzijn.

    • Dopamine wordt vaak omschreven als de "motivatiemolecule". Het is sterk betrokken bij het beloningssysteem van de hersenen, waardoor we ervaringen opzoeken die goed voelen of die ons helpen onze doelen te bereiken. Dopamine piekt wanneer we een taak volbrengen, van voedsel genieten, naar muziek luisteren of sporten, waardoor gedragingen worden versterkt die de hersenen als lonend herkennen [3].
    • Serotonine wordt ook wel de "geluksmolecule" genoemd. Het draagt bij aan gevoelens van tevredenheid, kalmte en emotionele stabiliteit. Een hoger serotonineniveau wordt in verband gebracht met ontspanning en een positieve stemming, terwijl een laag serotonineniveau wordt geassocieerd met prikkelbaarheid en verdriet [5].

    Eenvoudig gezegd zet dopamine ons aan tot actie, terwijl serotonine ervoor zorgt dat we ons achteraf tevreden voelen. Onderzoek toont aan dat dopamine sterk verbonden is met het anticiperen op beloning en gedrevenheid, terwijl serotonine nauwer verbonden is met remming, geduld en stemmingsstabiliteit [6]. Een onevenwicht tussen de twee kan invloed hebben op stemming en gedrag. Overmatige dopaminesignalering wordt bijvoorbeeld in verband gebracht met verslavend gedrag, omdat de hersenen op zoek blijven naar beloning.

    Daarentegen kan een laag serotonineniveau bijdragen aan gevoelens van angst of depressie [7]. Beide zijn essentieel, maar ze dienen complementaire doelen bij het behouden van mentale en emotionele gezondheid.

    Vrouw houdt briefjes met smiley's omhoog

    Tekenen van laag dopaminegehalte (dopaminetekort)

    Dopamine speelt een belangrijke rol bij motivatie, focus en plezier. Als het niveau laag is, kan het zowel de stemming als het gedrag beïnvloeden. Hieronder staan enkele van de meest herkenbare symptomen:

    • Gebrek aan motivatie - alledaagse taken kunnen moeilijker aan te vatten of te voltooien zijn, en er kan minder voldoening gehaald worden uit activiteiten die normaal plezierig zijn [8].
    • Vermoeidheid en weinig energie - zelfs na een volledige nachtrust kun je je aanhoudend moe of ongemotiveerd voelen [8].
    • Concentratieproblemen - verminderde dopamine kan de concentratie, het leren en het geheugen beïnvloeden, waardoor het moeilijker wordt om op te letten of details te onthouden [9].
    • Stemmingswisselingen - een laag dopaminegehalte wordt vaak in verband gebracht met apathie, een laag humeur en verminderde interesse in sociale interacties [10].

    Het is belangrijk om te onthouden dat deze symptomen niet exclusief zijn voor dopaminetekort.

    Ze kunnen overlappen met andere aandoeningen zoals depressie, chronische vermoeidheid of schildklierproblemen. Als de symptomen aanhouden, is het altijd het beste om professioneel medisch advies in te winnen.

    Man met hand op hoofd voelt zich moe

    10 manieren om op natuurlijke wijze dopamine te verhogen

    1. Eet een dopamine-ondersteunend dieet

    Voeding is een van de meest effectieve manieren om een gezonde dopamineproductie te ondersteunen. Bepaalde voedingsstoffen zijn nodig om deze neurotransmitter aan te maken en te reguleren. Hier zijn enkele van de belangrijkste voedingsfactoren:

    • Eiwitrijke voeding: aminozuren zoals L-tyrosine en L-fenylalanine fungeren als bouwstenen voor dopamine. Ze zitten in mager vlees, eieren, zuivel, bonen en peulvruchten [11].
    • Omega-3 vetzuren: deze zijn essentieel voor de hersencelmembranen en kunnen de dopaminereceptorfunctie ondersteunen [12]. Je kunt plantaardige bronnen vinden in walnoten en lijnzaad, of overweeg supplementen zoals Vegan Omega-3.
    • Probiotica en vezels: een gezonde darm beïnvloedt neurotransmitters waaronder dopamine. Gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir en zuurkool, naast vezelrijke groenten en fruit, kunnen helpen het evenwicht te bewaren [13]. Zie voor extra ondersteuning onze Darmgezondheidsbundel.

    Veganistisch Omega-3-supplement van Naturecan

    Bij Naturecan hebben we een hoogwaardig alternatief op basis van algen ontwikkeld dat dezelfde voordelen biedt als visolie, zonder afbreuk te doen aan je levensstijl of de planeet.

    • Ondersteuning voor hersenen en gezichtsvermogen - Rijk aan DHA, dat bijdraagt aan het behoud van een normale hersenfunctie en een gezond gezichtsvermogen
    • Ondersteuning hartgezondheid - Bevat EPA, dat bijdraagt aan de normale functie van het hart
    • Duurzaam & Veganistisch - Aangedreven door life's®OMEGA, een puur alternatief voor visolie op basis van algen
    Vegan Algen Omega 3
    Vegan Algen Omega 3
    Vegan Algen Omega 3
    Vegan Algen Omega 3
    Vegan Algen Omega 3

    Vegan Algen Omega 3

    €15,29
    View Details

    Gezonde Darm Bundel van Naturecan

    Voed je lichaam van binnenuit met onze speciaal samengestelde Gut Health Bundle. Dit handige trio combineert onze beste darmliefhebbende supplementen: Digest Gummies, Apple Cider Vinegar Gummies en Active Curcumin om je darmen gelukkig te houden en je routine eenvoudig.

    • Helpt een gezonde, evenwichtige darm te behouden
    • Ondersteunt de spijsvertering en opname van voedingsstoffen
    • Kan een opgeblazen gevoel en spijsverteringsproblemen verlichten
    • Kan de stemming en huid ondersteunen via de darm-hersen-huidverbinding
    • Alles-in-één oplossing met prebiotica, probiotica en mogelijke ontstekingsremmende ondersteuning
    • Voordeliger dan producten afzonderlijk kopen
    Gezonde Darm Bundel
    Gezonde Darm Bundel
    Cellulaire Energie & Gezondheid Bundel

    Gezonde Darm Bundel

    €56,99
    View Details

    2. Regelmatig bewegen

    Regelmatig bewegen is een van de meest betrouwbare manieren om dopamine op natuurlijke wijze te ondersteunen.

    • Van aërobe lichaamsbeweging zoals hardlopen, fietsen of zwemmen is aangetoond dat het de afgifte van dopamine en de beschikbaarheid van receptoren in de hersenen verhoogt [14].
    • Krachttraining kan ook positieve effecten hebben, niet alleen op de lichamelijke gezondheid, maar ook op de stemming en motivatie via de dopaminepaden [15].
    • Zelfs gematigde activiteiten zoals stevig wandelen, tuinieren of dansen kunnen voordelen bieden, waardoor het gemakkelijker wordt om consequent te blijven.

    Studies tonen aan dat lichaamsbeweging het beloningssysteem beïnvloedt en helpt om de stemming, motivatie en zelfs het leervermogen te verbeteren.

    Het is veelzeggend dat het ook stress vermindert, wat anders de balans van dopamine kan verstoren [16]. Lichaamsbeweging deel laten uitmaken van je dagelijkse routine - zelfs korte sessies - kan een krachtig hulpmiddel zijn om de gezondheid van je hersenen te ondersteunen.

    Man in zwart T-shirt met fitnessapparaat

    3. Geef prioriteit aan een goede nachtrust

    Voldoende rust nemen is een van de gemakkelijkste manieren om een gezond dopamineniveau te ondersteunen. Eenvoudige gewoonten kunnen een groot verschil maken:

    • Houd je aan een routine: ga elke dag op dezelfde tijd naar bed en word wakker, zelfs in het weekend.
    • Beperk schermen 's nachts: het blauwe licht van telefoons en laptops kan de slaap vertragen en het natuurlijke ritme beïnvloeden.
    • Creëer een slaapvriendelijke ruimte: houd je kamer donker, koel en rustig om je lichaam te helpen ontspannen.
    • Doe rustig aan: probeer te lezen, te stretchen of te mediteren in plaats van te scrollen voordat je naar bed gaat.
    • Gebruik laat op de dag minder cafeïne: koffie en energiedrankjes kunnen de diepe slaap verstoren.

    Een rustgevende nacht geeft je niet alleen een verfrist gevoel - het geeft je hersenen ook een natuurlijke reset zodat dopamine zijn werk goed kan doen [17][18].

    Slapende vrouw in bed

    4. Zonlicht en vitamine D krijgen

    Zonlicht helpt je om je lichaamsklok in te stellen, wat je energie en concentratie overdag ondersteunt.

    • Ga binnen het eerste uur na het ontwaken naar buiten voor 10 tot 20 minuten natuurlijk licht.
    • Als je binnenshuis werkt, ga dan bij een raam zitten en open de jaloezieën om het daglicht te maximaliseren.
    • Neem overdag twee korte pauzes om je ritme op het juiste spoor te houden.
    • In de winter of als je weinig in de zon komt, kun je Vitamine D-ondersteuning overwegen, zoals Vitamine D3.

    Ochtendlicht helpt bij het synchroniseren van het circadiane ritme dat een wisselwerking heeft met dopamine-gerelateerde hersenbanen [19].

    Vitamine D-receptoren worden ook gevonden in hersengebieden die aan dopamine zijn gekoppeld, wat suggereert dat de vitamine D-status de gezondheid van de hersenen kan beïnvloeden [20].

    Naturecan vitamine d-capsules

    5. Meditatie en mindfulness beoefenen

    Tijd nemen om te pauzeren kan je hersenen helpen te resetten en stress te verminderen, wat een gezonde dopaminebalans ondersteunt.

    • Probeer elke ochtend of avond 5-10 minuten te mediteren .
    • Gebruik mindful ademen als je je overweldigd voelt.
    • Houd een dankbaarheidsdagboek bij om de aandacht te verleggen naar positieve ervaringen.

    Zelfs kleine dagelijkse oefeningen kunnen de focus verbeteren en dopamine-gerelateerde hersenbanen ondersteunen [21].

    Vrouw in groen vest mediteert

    6. Genieten van muziek en creatieve activiteiten

    Muziek en creativiteit activeren beloningscircuits in de hersenen, die verbonden zijn met het vrijkomen van dopamine.

    • Luister naar je favoriete muziek terwijl je werkt of ontspant.
    • Probeer creatieve activiteiten zoals schilderen, schrijven of koken.
    • Doe mee aan groepsactiviteiten zoals zingen of dansen voor een grotere humeurboost.
    Vrouw met koptelefoon op glimlacht naar buiten

    7. Ondersteuning darmgezondheid

    Een gezond darmmicrobioom helpt bij het reguleren van neurotransmitters, waaronder dopamine.

    • Eet meer vezelrijke voedingsmiddelen zoals fruit, groenten en volkoren granen.
    • Neem gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir of zuurkool.
    • Overweeg extra ondersteuning met Digest Gummies of de Gezonde Darm Bundel.
    Naturecan Spijsvertering Gummies

    8. Probeer koude blootstelling (optioneel)

    Korte perioden van blootstelling aan kou kunnen het dopamineniveau tijdelijk verhogen.

    • Neem een koude douche van 30-60 seconden aan het einde van je normale douche.
    • Probeer buiten koud te zwemmen als dat veilig en toegankelijk is.
    • Begin altijd geleidelijk en luister naar je lichaam.
    Koud dompelbad met ladder

    9. Dopamine-afbrekende gewoonten verminderen

    Bepaalde levensgewoonten kunnen het dopaminesysteem na verloop van tijd overstimuleren of uitputten.

    • Beperk het scrollen op sociale media en digitale overstimulatie.
    • Beperk het gebruik van sterk bewerkte voedingsmiddelen en overtollige suiker.
    • Wees voorzichtig met stimulerende middelen zoals cafeïne en nicotine.
    Vrouw in blauwe trui scrollt op iphone

    10. Overweeg natuurlijke supplementen

    Bepaalde voedingsstoffen en plantaardige bestanddelen kunnen een gezonde dopaminefunctie ondersteunen.

    • Magnesium, vitamine D3 en vitamine B12 ondersteunen de gezondheid van de hersenen en neurotransmitters.
    • Lion's Mane Gummies kunnen zenuwgroeifactoren beïnvloeden die gekoppeld zijn aan dopamine paden.
    • NMN ondersteunt cellulaire energie, wat belangrijk is voor de gezondheid van de hersenen.

    We zullen hier meer over vertellen in het volgende gedeelte, maar voor meer details, zie de supplementenlijst hieronder en/of bekijk de blogs over de voordelen van spermidine, ontstekingen en veroudering.

    Naturecan Lion's Mane Gummies

    Supplementen die dopamine en de gezondheid van de hersenen kunnen ondersteunen

    Gezonde gewoonten vormen de basis voor een dopamine-evenwicht, maar bepaalde voedingsstoffen en plantaardige bestanddelen kunnen extra ondersteuning bieden.

    Hieronder staan enkele van de meest onderzochte opties.

    1. Essentiële voedingsstoffen

    • Magnesium - draagt bij aan een normale psychologische functie en ondersteunt de activiteit van de dopaminereceptor.
    • Vitamine D3 - vitamine D-receptoren worden gevonden in dopamine-gerelateerde hersengebieden, wat wijst op een ondersteunende rol in de neurotransmitterfunctie [20]. Probeer
    • Vitamine B12 - belangrijk voor de energiestofwisseling en de productie van neurotransmitters.
    • Vitamine B6 en folaat (B9) - werken samen met B12 om aminozuren te helpen omzetten in dopamine.

    2. Ondersteuning voor hersenen en zenuwen

    Deze verbindingen worden in verband gebracht met zenuwgroei, energie in de hersenen en de algehele cognitieve functie

    • Lion's Mane Mushroom - in verband gebracht met zenuwgroeifactor (NGF), die de plasticiteit van de hersenen ondersteunt en dopaminebanen kan beïnvloeden. Verkrijgbaar als Lion's Mane Gummies.
    • NMN (Nicotinamide Mononucleotide) - ondersteunt de mitochondriale gezondheid en cellulaire energie, die belangrijk zijn voor de dopaminefunctie. Ontdek NMN Poeder en ons artikel over de voordelen van NMN.
    • Fosfatidylserine - helpt de hersencelmembranen in stand te houden, wat de neurotransmissie bevordert.
    • Acetyl-L-Carnitine (ALCAR) - ondersteunt de mitochondriale energie en kan helpen bij het reguleren van neurotransmitters, waaronder dopamine.

    3. Botanische verbindingen

    Planten met antioxiderende en neuroactieve eigenschappen die de dopamineactiviteit kunnen beïnvloeden.

    • Curcumine - de werkzame stof in kurkuma, onderzocht op neuroprotectie en mogelijke effecten op dopamine-producerende neuronen.
    • Berberine - onderzocht vanwege zijn rol in de stofwisseling en de gezondheid van de hersenen, waarbij is aangetoond dat het dopaminesignalering kan beïnvloeden.
    • Ginkgo Biloba - ondersteunt de bloedsomloop en cognitieve prestaties, wat indirect gunstig kan zijn voor de hersenchemie.
    • Acetyl-L-Carnitine (ALCAR) - ondersteunt de mitochondriale energie en kan helpen bij het reguleren van neurotransmitters, waaronder dopamine.

    4. Voorlopers van dopamine

    Deze aminozuren en natuurlijke bronnen leveren de grondstoffen voor de productie van dopamine.

    • L-Tyrosine - een aminozuur dat fungeert als directe bouwsteen voor dopamine.
    • Mucuna Pruriens - bevat natuurlijk L-DOPA, de directe voorloper van dopamine, en is onderzocht in klinische studies voor de ziekte van Parkinson [29].

    Dopamine Detox: Mythe of methode?

    De term "dopamine detox" heeft online aan populariteit gewonnen, maar wordt vaak verkeerd geïnterpreteerd. Je kunt dopamine niet echt "detoxen", je hersenen hebben deze chemische boodschapper nodig om te functioneren. Het idee verwijst echt naar het nemen van pauzes van overstimulatie. Activiteiten zoals constant scrollen op sociale media, binge-watching of videospelletjes kunnen een cyclus van snelle beloningen creëren.

    Dit verandert de dopamineniveaus niet permanent, maar het kan wel invloed hebben op hoe belonend alledaagse taken aanvoelen [30]. Een dopamine detox bestaat meestal uit het verminderen van hoog-stimulerende gewoonten voor een bepaalde periode.

    door snelle beloningen te beperken, kunnen mensen het makkelijker vinden om weer te genieten van eenvoudige activiteiten, zoals lezen, sporten of tijd buiten doorbrengen. Hoewel er weinig direct wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar "dopamine detoxen", kan het verminderen van digitale overstimulatie en het opbouwen van gezondere gewoonten een nuttige manier zijn om balans te ondersteunen.

    Vrouw in rugzak die met kleine hond buiten wandelt

    Dopamineverslaving

    Het idee "verslaafd te zijn aan dopamine" wordt vaak genoemd in de media en in zelfhulpkringen. In werkelijkheid zijn mensen niet verslaafd aan dopamine zelf, maar aan het gedrag of de stoffen die het dopaminebeloningssysteem sterk stimuleren [31]. Drugs zoals cocaïne en amfetaminen verhogen direct de dopamineactiviteit in de hersenen, wat leidt tot versterkende gebruikscycli.

    Op dezelfde manier kunnen moderne gedragingen zoals overmatig gamen, sociale media of gokken herhaaldelijk dopaminevrijlating triggeren, waardoor deze activiteiten moeilijk te weerstaan zijn [32]. Wat er gebeurt, is dat de hersenen beginnen te hunkeren naar het gedrag dat de dopaminepiek veroorzaakt, niet naar dopamine zelf. Na verloop van tijd kan dit de gevoeligheid voor natuurlijke beloningen verminderen, waardoor gewone ervaringen minder bevredigend aanvoelen. Dit onderscheid begrijpen is essentieel. In plaats van te focussen op "dopamineverslaving", is het misschien beter om te praten over overstimulatie van het beloningssysteem.

    Strategieën zoals lichaamsbeweging, mindfulness en gestructureerde routines kunnen helpen om de hersenen te herleren om te genieten van gezondere, langzamere beloningen

    Conclusie

    Dopamine speelt een centrale rol in hoe gemotiveerd, gefocust en energiek we ons elke dag voelen. Het goede nieuws is dat er veel natuurlijke manieren zijn om je dopaminesysteem te ondersteunen, van eenvoudige keuzes in je levensstijl, zoals slaap, voeding en beweging, tot mindful gedrag zoals meditatie en creatieve activiteiten. Kleine dagelijkse gewoonten kunnen na verloop van tijd een groot verschil maken.

    Of het nu gaat om meer zonlicht krijgen, lichaamsbeweging toevoegen aan je routine of korte pauzes nemen van overstimulatie, deze praktische stappen helpen je hersenen om hun natuurlijke balans te vinden. Voor degenen die extra ondersteuning willen, kunnen bepaalde voedingsstoffen en plantaardige middelen ook helpen om een gezonde dopaminefunctie te behouden.

    Bij Naturecan bieden we een scala aan supplementen, van Lion's Mane Gummies en Vegan Omega-3 tot Magnesium en Vitamine D3 - ontworpen als aanvulling op je wellnessreis. Dopamine op natuurlijke wijze ondersteunen gaat over het creëren van balans, niet over snelle oplossingen.

    Door gezonde gewoonten te combineren met de juiste voeding kun je een duurzame levensstijl opbouwen die zowel je lichaam als geest koestert. Dopamine op natuurlijke wijze ondersteunen gaat over het creëren van balans, geen snelle oplossingen. Door gezonde gewoonten te combineren met de juiste voeding kun je een duurzame levensstijl opbouwen die zowel je lichaam als geest koestert.

    FAQs

    Wat verhoogt dopamine niveaus snel?
    Lichaamsbeweging, luisteren naar muziek en zelfs korte perioden van blootstelling aan kou kunnen dopamine activiteit snel verhogen.

    Welke vitamine verhoogt dopamine?
    Vitamine B12, B6 en foliumzuur zijn nodig voor dopamine productie. Vitamine D3 en magnesium ondersteunen ook een gezonde hersenfunctie.

    Wat is de beste drank om dopamine te verhogen?
    Groene thee wordt vaak aanbevolen, omdat het L-theanine bevat, dat kan helpen bij het reguleren van dopamine niveaus terwijl het een kalme en geconcentreerde staat bevordert.

    Hoe kan ik mijn dopamine niveaus verhogen?
    Begin met veranderingen in je levensstijl: eet een uitgebalanceerd dieet, blijf actief, zorg voor goede slaap en beperk overstimulatie. Supplementen zoals Lion's Mane Gummies of vitamine D3 kunnen ook ondersteuning bieden.

    Wat put dopamine het meest uit?
    Constante digitale overstimulatie, veel stress, slechte voeding en misbruik van middelen zijn enkele van de belangrijkste boosdoeners.

    Wat zijn de tekenen van een laag dopaminegehalte
    ?
    Lage motivatie, vermoeidheid, slechte concentratie en minder plezier in alledaagse activiteiten zijn veelvoorkomende tekenen

    Paul Holmes (4).webp__PID:545df50e-557b-4e0c-8051-2c4162aded0d

    Beoordeeld door Paul Holmes

    Directeur Wetenschap en Innovatie bij Naturecan

    Paul heeft testen uitgevoerd voor grote farmaceutische en tabaksbedrijven en heeft een schat aan wetenschappelijke en regelgevende kennis opgebouwd door te werken aan regelgevende aanvragen bij instanties als de FDA en de MHRA. Hij heeft een BSc in Medicinal and Biological Chemistry en zit in de UKAS CBD Food Product Approval Expert Group.

    Paul Holmes (4).webp__PID:545df50e-557b-4e0c-8051-2c4162aded0d
    Referenties

    1.volkow, N. D. et al. (2011). Disfunctie van het dopaminesysteem bij verslaving: Beeldvormende bevindingen en klinische implicaties. Biological Psychiatry, 69(8), 714-722. Beschikbaar op: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3004989/

    2. Klein, M. O. et al. (2019). Dopamine: Functies, signalering en associatie met neurologische ziekten. Frontiers in Molecular Neuroscience, 12, 302. Beschikbaar op: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6986766/

    3. Wise, R. A. (2004). Dopamine, leren en motivatie. Nature Reviews Neuroscience, 5(6), 483-494. Beschikbaar op: https://www.nature.com/articles/nrn1406

    4. Björklund, A. and Dunnett, S. B. (2007). Dopamine neuron systemen in de hersenen: Een update. Trends in Neurowetenschappen, 30(5), 194-202. Beschikbaar op: https://www.cell.com/trends/neurosciences/abstract/S0166-2236(07)00067-7

    5. Young, S. N. (2007). Hoe serotonine in het menselijk brein te verhogen zonder drugs. Tijdschrift voor psychiatrie en neurowetenschappen, 32(6), 394-399. Beschikbaar op: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2077351/

    6. Dayan, P. and Huys, Q. J. M. (2009). Serotonine in affectieve controle. Annual Review of Neuroscience, 32, 95-126. Beschikbaar op: https://www.annualreviews.org/content/journals/10.1146/annurev.neuro.051508.135607

    7. Kranz, G. S., Kasper, S. and Lanzenberger, R. (2010). Beloning en het serotonerge systeem. Neuroscience, 166(4), 1023-1035. Beschikbaar op: https://www.ibroneuroscience.org/article/S0306-4522(10)00084-9/abstract

    8. Grace, A. A. (2016). Dysregulatie van het dopaminesysteem in de pathofysiologie van schizofrenie en depressie. Nature Reviews Neuroscience, 17(8), 524-532. Beschikbaar op: https://www.nature.com/articles/nrn.2016.57

    9. Nieoullon, A. (2002). Dopamine en de regulatie van cognitie en aandacht. Vooruitgang in Neurobiologie, 67(1), 53-83. Beschikbaar op: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0301008202000114?via%3Dihub

    10. Belujon, P. and Grace, A. A. (2017). Ontregeling van het dopaminesysteem bij depressieve stoornissen. International Journal of Neuropsychopharmacology, 20(12), 1036-1046. Beschikbaar op: https://academic.oup.com/ijnp/article/20/12/1036/3901225

    11. Fernstrom, J. D. and Fernstrom, M. H. (2007). Tyrosine, fenylalanine en catecholaminesynthese en -functie in de hersenen. Journal of Nutrition, 137(6 Suppl 1), 1539S-1547S. Beschikbaar op: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022316622092720?via%3Dihub

    12. Chalon, S. (2006). Omega-3 vetzuren en monoamine neurotransmissie. Prostaglandinen, Leukotriënen en essentiële vetzuren, 75(4-5), 259-269. Beschikbaar op: https://www.plefa.com/article/S0952-3278(06)00119-0/abstract

    13. Strandwitz, P. (2018). Neurotransmitter modulatie door de darmmicrobiota. Hersenonderzoek, 1693, 128-133. Beschikbaar op: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006899318301501?via%3Dihub

    14. Robertson, C. L. et al. (2016). Oefentraining verhoogt dopamine D2 receptor bindingspotentieel in een rattenmodel van voedselverslaving. PLoS ONE, 11(1), e0147605. Beschikbaar op: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29613999/

    15. Greenwood, B. N. et al. (2011). Langdurige vrijwillige wielrennen is lonend en produceert plasticiteit in de mesolimbische beloningsroute. Behavioural Brain Research, 217(2), 354-362. Beschikbaar op: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0166432810007291?via%3Dihub

    16. Meeusen, R. en De Meirleir, K. (1995). Lichaamsbeweging en neurotransmissie in de hersenen. Sports Medicine, 20(3), 160-188. Beschikbaar op: https://link.springer.com/article/10.2165/00007256-199520030-00004

    17. Volkow, N. D. et al. (2008). Slaaptekort vermindert de binding van [11C]raclopride aan dopamine D2/D3-receptoren in de menselijke hersenen. Tijdschrift voor Neurowetenschappen, 28(34), 8454-8461. Beschikbaar op: https://www.jneurosci.org/content/28/34/8454

    18. Dong, D. et al. (2020). Slaaptekort schaadt cognitieve prestaties door verandering van dopaminefunctie in de hersenen bij mensen. Sleep, 43(5), zsz280. Beschikbaar op: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8546061/

    19. LeGates, T. A., Fernandez, D. C. and Hattar, S. (2014). Licht als centrale modulator van circadiane ritmes, slaap en affect. Nature Reviews Neuroscience, 15(7), 443-454. Beschikbaar op: https://www.nature.com/articles/nrn3743

    20. Eyles, D. W., Smith, S., Kinobe, R., Hewison, M. and McGrath, J. J. (2005). Distribution of the vitamin D receptor and 1α-hydroxylase in human brain. Journal of Chemical Neuroanatomy, 29(1), 21-30. Beschikbaar op: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0891061804001176?via%3Dihub

    21. Tang, Y. Y., Hölzel, B. K. and Posner, M. I. (2015). De neurowetenschap van mindfulness meditatie. Nature Reviews Neuroscience, 16(4), 213-225. Beschikbaar op: https://www.nature.com/articles/nrn3916

    22. Salimpoor, V. N. et al. (2011). Anatomically distinct dopamine release during anticipation and experience of peak emotion to music. Nature Neuroscience, 14(2), 257-262. Beschikbaar op: https://www.nature.com/articles/nn.2726

    23. Dinan, T. G. and Cryan, J. F. (2017). Gut instincts: Microbiota als belangrijke regulator van hersenontwikkeling, veroudering en neurodegeneratie. Tijdschrift voor Fysiologie, 595(2), 489-503. Beschikbaar op: https://physoc.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1113/JP273106

    24. Shevchuk, N. A. (2008). Aangepaste koude douche als mogelijke behandeling voor depressie. Medische Hypothesen, 70(5), 995-1001. Beschikbaar op: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S030698770700566X?via%3Dihub

    25. Volkow, N. D. et al. (2017). Neurobiologische vooruitgang van het hersenziektemodel van verslaving. New England Journal of Medicine, 374(4), 363-371. Beschikbaar op: https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMra1511480

    26. Dreher, J. C. and Tremblay, L. (2017). Besluitvorming en de hersenen: Dopamine. Current Opinion in Behavioral Sciences, 11, 33-39. Beschikbaar op: https://www.researchgate.net/publication/352342590_Decision-making_From_neuroscience_to_neuroeconomics_-_An_overview

    27. Eyles, D. W., Smith, S., Kinobe, R., Hewison, M. and McGrath, J. J. (2005). Distribution of the vitamin D receptor and 1α-hydroxylase in human brain. Journal of Chemical Neuroanatomy, 29(1), 21-30. Beschikbaar op: https://doi.org/10.1016/j.jchemneu.2004.08.006

    28. Krishnan, S. and Campbell, B. (2010). Effecten van L-tyrosinesuppletie op cognitieve prestaties. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 7(1), 5. Beschikbaar op: https://doi.org/10.1186/1550-2783-7-5

    29. Katzenschlager, R. et al. (2004). Mucuna pruriens bij de ziekte van Parkinson: Een dubbelblind klinisch en farmacologisch onderzoek. Tijdschrift voor Neurologie, Neurochirurgie & Psychiatrie, 75(12), 1672-1677. Beschikbaar op: https://doi.org/10.1136/jnnp.2003.028761

    30. Volkow, N. D. and Morales, M. (2015). Het brein aan de drugs: Van beloning tot verslaving. Cell, 162(4), 712-725. Beschikbaar op: https://www.cell.com/cell/fulltext/S0092-8674(15)00962-9

    31. Volkow, N. D., Koob, G. F. and McLellan, A. T. (2016). Neurobiologische vooruitgang van het hersenziektemodel van verslaving. New England Journal of Medicine, 374(4), 363-371. Beschikbaar op:https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMra1511480

    32. Blum, K. et al. (2012). Dopamine in the brain: Hypothesizing surfeit or deficit of dopamine in reward dependence. Tijdschrift voor Psychoactieve Drugs, 44(1), 38-55. Beschikbaar op: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4936401/